Παράλληλα,η Χαδούλα Φραγκογιαννού στη "Φόνισσα",μία γυναίκα εξήντα χρονών περίπου,χήρα,φτωχή,με τέσσερις γιους και τρεις κόρες,όταν γίνεται για τρίτη φορά γιαγιά από την πρώτη της κόρη,πνίγει τη νεογέννητη εγγονή της,που είναι άρρωστη ενώ αγρυπνά κοντά της.Έπειτα πνίγει άλλα δύο κοριτσάκια σε μία στέρνα,ένα ακόμα σε ένα πηγάδι,καθώς δεν κάνει τίποτα για να το σώσει,και τέλος,ένα ακόμη νεογέννητο κοριτσάκι με τα ίδια της τα χέρια.Στο τέλος πνίγεται και η ίδια στη θάλασσα,στην προσπάθεια της να ξεφύγει από τους χωροφύλακες που την καταδιώκουν. Η δύσκολη ζωή της γριάς Λούκαινας άλλωστε,αποτελεί κοινό θέμα και κοινή εμπειρία για τις γυναίκες εκείνης της εποχής,οι οποίες ήταν υποχρεωμένες να εργάζονται αδιάκοπα από την παιδική τους κιόλας ηλικία μέχρι το τέλος της ζωής τους,υπομένοντας την οικονομική ανέχεια και τους πολλαπλούς θανάτους που σημάδευαν τις φτωχές οικογένειες με την ανύπαρκτη ιατρική περίθαλψη.Όσο κι αν η ζωή της ηρωίδας μοιάζει εξαιρετικά δύσκολη για τα σημερινά δεδομένα,αποτελούσε κοινό τόπο για τις γυναίκες παλαιότερων δεκαετιών,που δεν γνώριζαν τίποτε άλλο πέρα από τη συνεχή δουλειά,τον πόνο,την οικονομική εξαθλίωση και τις απώλειες.
Ο συγγραφέας διατηρεί κριτική στάση απέναντι στην κοινωνία,καθώς μέσα από μία απλή,καθημερινή δραστηριότητα της ηρωίδας του κειμένου(δια να πλύνη τα μάλλινα σινδόνια της εις το κύμα το αλμυρόν),βρίσκει την ευκαιρία να παρουσιάσει τη δύσκολη ζωή της,τονίζοντας τόσο τις τραγικές απώλειες που βίωσε όσο και τη φτώχεια της,που την αναγκάζει ακόμα και ηλικιωμένη να εργάζεται σκληρά,προκειμένου να μην αισθάνεται ότι αποτελεί βάρος για την κόρη της κοντά στην οποία μένει
Η γριά Χαδούλα προσπαθεί να σώσει τη θέση της γυναίκας στον κοινωνικό χώρο με ανορθόδοξα μέσα,με το θάνατο:πνίγει τα μικρά κορίτσια για να μην υποφέρουν όταν γίνουν γυναίκες.Έχει ξεκαθαρίσει μέσα της από πολύ νωρίς το τι σημαίνει να γεννηθείς γυναίκα.Είναι ένα δυστυχισμένο πλάσμα και οπωσδήποτε σε μειονεκτική κοινωνική θέση.Έτσι η φόνισσα πνίγει τα κοριτσάκια για να τα γλιτώσει από τα μαρτύρια που τα περιμένουν όταν μεγαλώσουν και να εξιλεώσει τη μοίρα της γυναίκας.Με αυτή της την πράξη αφανίζει το φύλο της παρ'όλο που τρέφει μεγάλη αγάπη γι' αυτό.Είναι ολομόναχη,ψυχικά ταπεινωμένη και αμύνεται με κάθε τρόπο να βγει από την φτώχεια που της έχει επιβληθεί.
Καυτηριάζεται η ύπαρξη του κοινωνικού φαινομένου της προίκας που είχε καταντήσει τη γυναίκα,τα χρόνια εκείνα,αντικείμενο αγοραπωλησίας και που η ύπαρξή της μπορούσε να οδηγήσει σε γάμο ενώ η ανυπαρξία της σε κοινωνική περιθωριοποίηση.Πιθανότατα η Χαδούλα σκοτώνει για να φέρει ένα ψυχικό αντιστάθμισμα στις τεράστιες ταλαιπωρίες που υπέστη σε όλη τη διάρκεια της ζωής της ως γυναίκα,για να εκτονώσει το μίσος προς την κοινωνία αλλά και το ίδιο το γυναικείο φύλο,το οποίο υποτίθεται ότι φταίει για όλη της την κατάντια.Αυτό είναι το κύριο κίνητρο των φόνων και όχι η υποτιθέμενη λύτρωση των κοριτσιών.
Έτσι,ο Παπαδιαμάντης προβάλλει τόσο στο "Μοιρολόγι της φώκιας" όσο και στην "Φόνισσα" το κοινωνικό πρόβλημα που υπήρχε στην εποχή του,σχετικά με τη θέση της γυναίκας στις επαρχιακές και υπανάπτυκτες κοινωνίες.Η γριά Χαδούλα είναι μία γυναίκα μίας ανδροκρατούμενης κοινωνίας,ένας αντιδραστικός στο κατεστημένο χαρακτήρας,δηλώνοντας τη διαμαρτυρία της στη μοίρα των γυναικών,μία γυναίκα σκληρή αλλά και ευαίσθητη και προβληματισμένη για τη θέση της γυναίκας την εποχή αυτή.
| Κ |
